OVER PRESTATIEAFSPRAKEN EN MOOILAND (ADVIES AAN KMAS)
- Algemeen
- Prestatieafspraken zijn wettelijk vastgelegd. In de Woningwet staat dat de plannen van woningcorporaties moeten worden ingepast in het lokale beleid. Dat betekent dus dat er overleg moet zijn tussen de gemeente en de woningcorporatie. De meeste gemeenten hebben een woonvisie. Dat is een document waarin staat wat de ambities van de gemeente zijn op de woningmarkt. Het geeft antwoord op vragen als:
- Hoeveel nieuwe woonruimte moet er komen en voor wie?
- Hoe zorgen we ervoor dat bestaande woningen betaalbaar blijven?
- Welke voorzieningen hebben we nodig in de buurten?
In de prestatieafspraken wordt vastgelegd welke bijdrage de woningcorporaties in de gemeente leveren aan die ambities. Sinds de herziening van de Woningwet in 2015 is de huurdersvertegenwoordiging officieel deelnemer aan de prestatieafspraken. Voor de huurdersvertegenwoordiging is daardoor definitief een vaste overleg-plaats opgeleverd aan tafel bij corporatie en gemeente. Belangrijk voor de huurdersvertegenwoordiging is dat de uitgesproken mening moet berusten op wat de huurdersachterban verwacht en denkt.
Woningcorporaties en gemeenten moeten aan huurdersorganisaties die actief zijn in hun werkgebied de ruimte en mogelijkheden bieden om volwaardig en gelijkwaardig afspraken te maken die vooral gaan over de inrichting van het proces, de planning en de wijze waarop de partijen kunnen deelnemen aan het overleg over de prestatieafspraken. Uitgangspunt is de gemeentelijke woonvisie die inhoudelijk voldoende richting moet geven om gezamenlijke prestatieafspraken te maken.
Prestatieafspraken met gemeenten
De werkafspraken gaan om het volgende:
- De intentie van alle partijen (gemeente, corporaties en huurdersorganisaties);
- Het overeenkomen dat partijen de overeengekomen afspraken ondertekenen. Door te ondertekenen erkennen alle partijen de afspraken en zij zijn daarop ook aanspreekbaar. Zij erkennen elkaar als de wettelijke en volwaardige overlegpartners voor het maken van prestatieafspraken;
- De huurdersorganisatie(s) worden door de deelnemende partijen erkend als de vertegenwoordiger van de huurders van de betrokken corporaties conform de eisen van Woningwet en de Wet op het Overleg Huurders Verhuurder (WOHV)
- Hoe verloopt het proces?
- Jaarlijks op 1 juli moeten corporaties aan het college van Burgemeester en Wethouders, alsmede aan de werkzame huurdersorganisaties (verplicht) en bewonerscommissies een overzicht verstrekken van de voorgenomen werkzaamheden, die een bijdrage moet leveren aan de realisatie van het volkshuisvestingsbeleid van de gemeente, waar de corporatie feitelijk werkzaam is. Dit wordt ‘het bod’ genoemd. Mooiland spreekt van Biedingsbrieven.
- Tegelijk met het uitbrengen van het bod, verzoekt de corporatie ook om een overleg met de partijen aan wie zij het bod uitbrengt om tot het maken van prestatieafspraken te komen.
- Uiterlijk op 15 december moet de corporatie aan de Minister, B&W, alsmede de werkzame huurdersorganisaties en bewonerscommissies het definitieve bod verstrekken en, indien deze zijn gemaakt, de prestatieafspraken. Dat moet ook als de gemeente geen woonbeleid heeft vastgelegd of niet kenbaar heeft gemaakt aan de corporatie. In dat geval is de corporatie vrij haar eigen beleid te kiezen en dit vast te leggen in het bod. Het bod moet aan de RvC ter goedkeuring worden voorgelegd alvorens het wordt uitgebracht.
- De minister beoordeelt vervolgens het definitieve bod en geeft een reactie aan de corporatie.
- Welke stappen bepalen de legitimiteit van de huurdersorganisatie en/of huurdersvertegenwoordiger?
De huurdersorganisatie/vertegenwoordiger bepaald de prioriteiten en wensen in de eigen gemeente (n) via een achterbanraadpleging. Hiermee is het mogelijk om een legitiem standpunt in te nemen in het overleg over de prestatieafspraken. Om die raadpleging goed te kunnen uitvoeren en de juiste vragen te stellen zul je als huurdersorganisatie een aantal stappen moeten ondernemen te weten:
Ter voorbereidingen op de prestatieafspraken is het belangrijk om een beeld te krijgen wat de (woon)wensen zijn van de huurders (de eigen achterban). Uit voorbeelden van huurdersorganisaties blijkt dat deze dit doen door:
- Een enquête via de post (brievenbus);
- Een digitale enquête, via je website;
- Een bijeenkomst over een bepaald thema, met huurders;
- Een groep huurders die zich verenigen in een adviesgroep.
Let wel er zijn periodiek min of meer vaste onderwerpen die terugkomen en waarvan een mening van de huurders wordt verwacht. De komende tijd zijn het onderwerpen als:
- Omvang en beschikbaarheid van de sociale woonvoorraad;
- Betaalbaarheid voor verschillende doelgroepen;
- Liberalisatie van huurwoningen en voornemens tot verkoop van sociale huurwoningen;
- Plannen voor realisatie nieuwbouw;
- Investeringsplannen voor duurzaamheid en kwaliteit van huurwoningen;
- Huisvesting van specifieke doelgroepen, waaronder ouderen, studenten, zorgvragers, statushouders en herstructureringurgenten;
- Inzet op leefbaarheid;
- Rijksprioriteiten.
- Welk beleid heeft Mooiland als woningcorporatie t.a.v. het maken van prestatieafspraken?
Uit het jaarverslag 2020 van Mooiland blijkt het volgende over de werkzaamheden van Mooiland betreffende prestatieafspraken en de relatie met huurdersorganisaties.
Het werkgebied van Mooiland waar Mooilland prestatieafspraken met gemeenten en huurdersorganisaties moet maken is:
- Het kernwerkgebied Noordoost-Brabant / Gennep;
- Het AAN-gebied (Apeldoorn, Arnhem, Nijmegen en enkele gemeenten in de omgeving daarvan). Deze gemeenten zijn Overbetuwe, Renkum, Zevenaar, Zutphen, Ede en Barneveld;
- Overige gebieden die zoals Mooiland aangeeft ver zijn van het Kernwerkgebied.
Het beleid
In het kerngebied maakt Mooiland met gemeenten en lokale huurdersorganisaties prestatieafspraken. Met uitzondering van Bernheze heeft Mooiland in alle gemeenten in het kerngebied meerjarige prestatieafspraken gemaakt. De gemeentelijke woonvisies zijn de basis voor de jaarlijkse activiteitenoverzichten en de prestatieafspraken. Alle gemeenten in het kerngebied beschikken over een actuele woonvisie. Binnen het kerngebied is Mooiland in verschillende gemeenten ook de enige woningcorporatie. Daar waar ook andere corporaties actief zijn, zoekt Mooiland wel samenwerking op. Het gaat dan om gezamenlijk afspraken over de verdeling van de bouwopgave en gezamenlijke beleidsthema’s zoals toewijzing aan bijzondere doelgroepen. Verder is er regelmatig contact met gemeenten over (potentiële) nieuwbouwlocaties. De huurdersorganisaties in het kerngebied worden gefaciliteerd met een goede informatievoorziening en ondersteuning. Mooiland wil overal in het werkgebied een goede lokale huurdersvertegenwoordiging organiseren.
In de gemeenten buiten het kerngebied waar Mooiland slechts op zeer kleine schaal actief is, maakt Mooiland bij voorkeur geen of zeer beperkte specifieke (prestatie)afspraken. Wel stuurt Mooiland jaarlijks een beknopt activiteitenoverzicht dat is afgestemd met de huurdersorganisatie (s). Aan de gemeenten wordt gevraagd om dit activiteitenoverzicht te beschouwen als prestatieafspraken.
- Hoe moet de betrokkenheid van KMAS zijn bij prestatieafspraken?
- Prestatieafspraken AAN gemeenten (bespreking woonvisies)
Mooiland geeft aan druk bezig te zijn met voorbereidingen van de prestatieafspraken 2022. Ook voor de AAN gemeenten. Medio juni 2021 worden deze biedingsbrieven in het Directieteam van Mooiland besproken en kunnen deze brieven naar KMAS gestuurd worden. In juli gaan deze biedingsbrieven vervolgens naar de gemeenten zoals wettelijk vereist.
Mooiland wil deze cyclus als een tussenjaar beschouwen waarin zij inzetten op het organiseren en opleiden van de huurdersvertegenwoordiging. KMAS is aan zet zegt Mooiland door al dan niet akkoord te gaan met de hulp van Mooiland bij het organiseren en opleiden van de huurdersvertegenwoordiging. Het voorstel van Mooiland is om een ‘Werkgroep” op het thema prestatieafspraken te vormen.
Verder om in de biedingsbrieven van die in juli 2021 aan de gemeenten worden verzond al aan te geven hoe de huurdersvertegenwoordiging erbij betrokken zal worden.
Mooiland denkt dat in Apeldoorn, Arnhem, Nijmegen, Renkum en Zutphen er bestaande huurdersorganisaties zijn die hopelijk interesse hebben om mee te doen (organiseren en opleiden). Wel zodanig dat alle woningen in deze gemeenten zijn vertegenwoordigd.
In de gemeenten Barneveld, Ede, Overbetuwe en Zevenaar zijn er geen huurdersorganisaties. Mooiland legt het initiatief om tot huurdersvertegenwoordigingen in deze gemeenten te komen bij KMAS (meer werk aan de winkel).
Wel kan gestart worden met bestuursleden van KMAS als vertegenwoordiger in deze gemeenten tot er uit deze gemeenten een goede vertegenwoordiging is.
Hoe wil KMAS betrokken worden bij het prestatiebeleid van Mooiland in het AAN-gebied?
- Samen met Mooiland een eigen traject organiseren om huurdersorganisaties in het AAN gebied te organiseren en op te leiden m.b.t. proces en inhoud van prestatieafspraken en woonvisie besprekingen in hun gemeenten;
- Akkoord gaan om in de gemeenten Barneveld, Ede, Overbetuwe en Zevenaar te werken aan het opzetten van huurdersorganisaties en tijdelijk het aanspreekpunt te zijn voor Mooiland voor de prestatieafspraken in deze gemeenten;
- Concrete afspraken met Mooiland maken over momenten van participatie van KMAS in de cyclus van prestatieafspraken in het AAN gebied.
- Prestatieafspraken in het overig gebied (bespreking woonvisies)
Mooiland geeft aan in het overig gebied (het verkoopgebied) slechts op zeer kleine schaal actief te zijn en bij voorkeur geen of zeer beperkte specifieke (prestatie)afspraken te maken.. Wel zegt Mooiland jaarlijks een beknopt activiteitenoverzicht dat is afgestemd met de huurdersorganisaties in het overige gebied op te stellen en naar de gemeenten in het overig gebied te sturen. Een beknopte biedingsbrief als vorm van prestatieafspraken.
KMAS wil voor het overige gebied als volgt betrokken worden bij de biedingen van Mooiland:
- Concrete afspraken met Mooiland maken over momenten van participatie van KMAS c.q. de huurdersorganisaties in het overige gebied. Participatie mogelijkheden in de cyclus van prestatieafspraken;
- Mooiland vragen om de beknopte biedingsbrieven tijdig aan KMAS te sturen voor een reactie;
- KMAS kan dan tijdig met de huurdersorganisaties in het overige gebied kijken welke reactie per gemeente vanuit deze huurdersorganisaties meegenomen moeten worden. Eventueel in samenwerking met huurdersorganisaties van andere woningcorporaties.
- Mooiland vragen om de beknopte biedingsbrieven tijdig aan KMAS te sturen voor een reactie;